پایان نامه دانش آفرینی در سازمان های رسانه ای با مدل نوناکا

چکیده

دانش آفرینی یا مدیریت دانش مشتمل بر طیفی از استراتژی ها و الگوهای اجرایی است که در یک سازمان به منظور شناسایی، خلق، ارائه ، متمایز ساختن و قادر ساختن پذیرش بینش ها و تجربیات مورد استفاده قرار می گیرد. چنین بینش ها و تجربیاتی دانش را شکل می دهد که می تواند هم در اشخاص و یا در سازمان ها به عنوان رویه ها و یا الگوهای اجرایی قرار داشته باشد. با توجه به اینکه دانش آفرینی به عنوان رمز بکارگیری دانش و ایجاد مزیت رقابت پذیری در کلیه سازمان ها و همچنین سازمان رسانه ای محسوب می گردد، این تحقیق به بررسی دانش آفرینی در سازمان های رسانه ای می پردازد. مساله اصلی در این تحقیق، دانش آفرینی در سازمان های رسانه ای با استفاده از مدل نوناکا می باشد که به صورت خاص خبرگزاری ایسنا را هدف قرار داده است.

هدف اصلی این تحقیق تعیین وجود یا عدم وجود ساز و کارهای مرتبط و کارآمد جهت تحقق ارکان این مدل و همچنین تعیین تحقق پذیری این مدل در یک سازمان رسانه ای (خبرگزاری ایسنا) بود. پایان نامه حاضر براساس ماهیت و روش، تحقیقی توصیفی است که به صورت پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی خبرنگاران شاغل در خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) بود و با توجه به محدود بودن جامعه آماری در این تحقیق، تمام شماری صورت گرفت. به منظور جمع آوری داده های خام و تجزیه و تحلیل آنها از پرسشنامه استفاده شد.

در فصل نهایی، به پرسش های پژوهش بر اساس آزمون فرضیه ها جواب داده شد که بر طبق آنها فرضیه اصلی تحقیق مبنی بر انطباق فرآیند دانش آفرینی در خبرگزاری ایسنا با مدل دانش آفرینی نوناکا تأیید قرار نگرفت. همچنین نتایج مرتبط با آزمون فرضیه های فرعی دوم، سوم و چهارم نشان داد که در فرآیند دانش آفرینی در خبرگزاری ایسنا، فرآیندهای بیرونی سازی، ترکیب و درونی سازی وجود ندارد.

واژگان کلیدی: فرآیند دانش آفرینی، مدیریت دانش، سازمان رسانه ای، مدل نوناکا، خبرگزاری ایسنا

اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق

با توجه به اینکه دانش آفرینی در سازمان جزء اولویت های مدیران ارشد سازمان قرار دارد، انتخاب مدل مناسب به عنوان یک استراتژی سازمانی بسیار ضرورت می یابد. سازمان های رسانه ای نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با توجه به تعامل بسیار زیاد با محیط پیرامون خود واجد شرایط خاصی می باشد. لذا از این رو منابع انسانی در سازمان های مذکور در این تحولات نقش آفرین و موثر خواهند بود.بمنظور استفاده بهینه از این پتانسیل ضرورت ایجاد ساختارهای لازم جهت دانش آفرینی به عنوان محور رشد، تعالی و ایجاد احساس ارزش در منابع انسانی از یک سو و استفاده موثر از ایشان برای تحقق اهداف سازمان های رسانه ای از سوی دیگر خواهد بود.

در این تحقیق برآنیم تا با استفاده از مدل نوناکا فرآیند دانش آفرینی را در یک سازمان رسانه ای (خبرگزاری ایسنا) مورد بررسی قرار دهیم. این تحقیق می تواند مدیران سازمان های رسانه ای را نسبت به چهار فرآیند موجود دانش آفرینی در مدل نوناکا آگاه نموده تا با بهره گیری از آن در سازمان خود نقاط ضعف و قوت را شناسایی کرده و تصمیمات و تمهیدات لازم را در این خصوص اتخاذ نمایند.

منابع دانشی سازمان

هوسپال و جوشی دسته بندی از نویسندگان مختلف ، در مورد منابع دانشی ارائه کرده اند که در جدول زیر آورده شده است.

کیم دانش سازمانی را از لحاظ منشا به دو دسته تقسیم می کنند:

* دانش تجربی: حاصل تجمیع تجربیات افراد یا سازمان در انجام وظایف و کار خود می باشد.

* دانش تحلیلی : از تحلیل اطلاعات و داده های به دست آمده در عملیات و تراکنش های سازمانی حاصل می شود که الگو ها و مدل ها به این دسته تعلق دارند.

خصوصیات دانش

برخی از محققان سازمان با دانش به عنوان اشیایی برخورد کرده اند که می تواند شخصیت های مختلفی را به خود گیرد. این رویکرد مشابه روش شی گراء است که در آن برای شناسایی و کارکردن با هریک از موجودیت های سازمان، صفات یا خصوصیاتی به آنها نسبت داده می شود.

در این رویکرد می توان انواع دانش را با استفاده از چنین خصوصیاتی شناسایی کرد:

* فعالیت: اشاره به فعالیت های سازمانی دارد که دانش با آنها مرتبط است. هریک از فعالیتهای سازمانی مرتبط می تواند به عنوان یک خصوصیت به دانش نسبت داده شود.

* حوزه: خصوصیت حوزه اشاره به موضوع دانش دارد. برای مثال، دانش می تواند متعلق به حوزه پزشکی، جامعه شناسی یا امثال آن باشد.

* شکل: این خصوصیت اشاره به شکل ارائه دانش دارد و مثلاً می تواند کاغذی، الکترونیکی یا ذهنی باشد.

* نوع: اشاره به نوع دانش دارد و می تواند مقادیری چون رویه، اصول راهنما، گزارش پیشرفت، گزارش شکست، دستنامه و ... را اختیار کند.

* محصول / خدمت: در برخی مواقع دانش در سازمان به طور مستقیم با یک محصول یا خدمت در ارتباط است که این محصولات و خدمات به عنوان خصوصیت دانش ذکر می شود.

* زمان و مکان: این خصوصیت بیشتر به دانشهایی تعلق می گیرد که به شکل ذهنی هستند تا زمان و مکان دسترسی به آنها مشخص شود.

با تکمیل این خصوصیات برای دانش های موجود در سازمان، می توان به ذخیره، بازیابی و توزیع آنها پرداخت.

مدیریت دانش

در سال های اخیر، مدیریت دانش به عنوان یکی از جالبترین و چالش برانگیزترین موضوعات مدیریت کسب و کار بوده و دایره کاربرد آن همواره با سایر مباحث عرصه مدیریت، گسترده تر می شود. مدیریت دانش فرایندی است که به سازمان ها در شناسایی، انتخاب، سازماندهی، انتشار و انتقال اطلاعات مهم و مهارت هایی که بخشی از سابقه سازمان هستند و عموما به صورت ساختار نیافته در سازمان وجود دارند، یاری می رساند. از آنجا که مدیریت دانش ریشه هایی در سیستم های خبره، یادگیری سازمانی و نوآوری دارد، به خودی خود ایده جدیدی نیست. مدیران موفق همیشه از سرمایه های فکری بهره برده و ارزش آن را تشخیص داده اند. اما این تلاشها، سازمان یافته نبوده و تضمینی وجود نداشت که دانش به دست آمده به طور مناسب، برای حداکثر منافع سازمان، به اشتراک گذاشته شده و توزیع گردد، در حالیکه دانش و سرمایه فکری پایه و اساس شایستگی های اصلی و نیز راهبردی برای عملکرد بهتر می باشد. دانش در صورتی نقش راهبردی دارد که سازمان بتواند آن را در فعالیت های ارزش آفرینی استفاده نموده و از دانش ابزاری برای عملی ساختن فرصت های موجود در بازار رقابتی بهره برداری کند. زیرا برای شرکت ها دیگر امکان پذیر نیست که با انجام سریعتر و بهتر کارها مزیت رقابتی خود را حفظ کنند، بلکه مزیت رقابتی هنگامی امکان پذیر میشود که کارهایی صورت گیرد و قابل تقلید توسط دیگران نباشد. در دستیابی به مزیت رقابتی پایدار، هم توجه به دانش موجود و استفاده موثر از آن و هم ایجاد ساختاری برای استفاده از دانش نوین اهمیت بسیار دارد. سازمان ها باید به همه امور توجه داشته باشند، زیرا مدیریت دانش همچون یک استراتژی کاری، همزمان، در کل سازمان عمل می کند و ابزار پیشرفت برنامه کلی یک سازمان محسوب میشود.

مدیریت دانش و سازمان یادگیرنده

در عصر حاضر که عصر دانایی نامیده می شود، سازمان ها شاهد محیط هایی هستند که روز به روز پویاتر و چالش برانگیزتر می شوند. تغییر و تحول جزء جدایی ناپذیر دنیای امروزی است، به عبارت دیگر تنها جزء ثابت تغییر است. امروزه به سرمایه های نامشهود و معنوی که همان دانش نامیده می شوند، به عنوان یک عامل مهم و حیاتی می نگرند. به بیان دیگر، سازمان هایی در برابر تغییرها و تحول ها پیروز خواهند بود که بتوانند سرمایه نامشهود و معنوی (دانش) خود را بهبود و توسعه بخشند. اما در این میان نکته قابل توجه این است که دستیابی به دانش و اندوخته های دانش سازمان، بدون یادگیری ممکن نیست. یادگیری، کلید دستیابی به دارایی های دانشی و در نتیجه افزایش سرمایه نامشهود است. دانش، غذای سازمان یادگیرنده است؛ مواد مغذی دانش، سازمان را قادر به رشد می سازند. افراد ممکن است بیایند و بروند اما اگر دانش ارزشمند از دست برود، شرکت آماده مرگ خواهد بود.

پیچیدگی مفهوم دانش و نیز وجود رویکردهای مختلف در مورد مدیریت دانش، باعث شده است تا نگرش واحدی در مورد مدیریت دانش شکل نگیرد. سوکنان، می گوید برخی تعاریف از مدیریت دانش، به گونه ای است که آن را حتی تا سطح مدیریت داده ها تنزل داده است. مالهوترا، تعریف خود را از مدیریت دانش این گونه ارائه می دهد: مدیریت دانش، فرایندی است که بواسطه آن سازمان ها در زمینه یادگیری (درونی کردن دانش)، کدگذاری دانش (بیرونی کردن دانش) و توزیع و انتقال دانش، مهارت هایی را کسب می کنند . ...