پایان نامه موانع جلب مشارکت صاحبان مشاغل آلاینده در خروج از شهر

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته مدیریت، برنامه ریزی و آموزش محیط زیست (M.Sc) گرایش آموزش محیط زیست عنوان: بررسی موانع جلب مشارکت صاحبان مشاغل آلاینده در خصوص انتقال این مشاغل به خارج شهر به منظور حفظ محیط زیست شهری

Investigation of obstacles which masters of pollutant jobs face to organize their work in countryside in order to city's environmental protection

چکیده

مشاغل آلاینده به عنوان پدیده هایی که از موقعیت مکانی نامناسب و سازمان نیافته ی برخی از فعالیت های تولیدی، صنعتی و خدماتی در فضاهای شهری ناشی شده اند، بر سلامت جسمی و روحی شهروندان و نیز سیمای شهرها اثرات سوء و نامطلوب دارند. مشاغل آلاینده در شهرهای بزرگ، زندگی شهروندان را با مشکل مواجه ساخته اند که این معضل، در مناطق مسکونی عوارض حادتری به دنبال داشته است. در پایان نامه حاضر، موانع جلب مشارکت صاحبان مشاغل آلاینده در خصوص انتقال این مشاغل به خارج شهر به منظور حفظ محیط زیست شهری مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق، تحلیلی و علی است که داده های مورد نیاز آن، به روش میدانی گردآوری شده است. جامعه مورد مطالعه در پژوهش حاضر شامل 150 نفر از صاحبان مشاغل آلاینده می باشد. نتایج فرضیه های این تحقیق با استفاده از آزمون t استیودنت در سطح معنی داری کمتر از 05/0، و حدود اطمینان 95%، با استفاده از نرم افزار SPSS بررسی شده است. نتایج حاصل از آنالیزهای آماری نشان می دهد که اتخاذ روش های آموزشی مناسب و بالا بردن سطح آگاهی صاحبان مشاغل آلاینده، می تواند سبب افزایش جلب مشارکت ایشان برای خروج از شهر شود. از طرفی ساماندهی مطلوب بخش های صنعت، خدمات و .. به منظور جلب نظر صاحبان مشاغل آلاینده در خصوص انتقال این مشاغل به خارج شهر، برای حفظ محیط زیست شهری مهم و الزامی می باشد.

کلید واژه: مشاغل آلاینده، انتقال مشاغل آلاینده، آلودگی، حفاظت از محیط زیست شهری

بیان مسئله

یکی از بارزترین عوامل آلوده کننده محیط زیست شهری مشاغل آلاینده مستقر در سطح شهر می باشد، لذا در راستای سیاست های حفظ محیط زیست انتقال و جابجایی این مشاغل به مکان های مناسب، یک ضرورت است، مشکل اساسی در اجرای این سیاست ها جلب رضایت صاحبان مشاغل به این انتقال است که این امر از طریق اتخاذ متدهای آموزشی متفاوت و مختلف از نظر کیفیت و کمیت با توجه به شرایط فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی هر کدام از این مشاغل، قابل اجراست، مشاغل آلاینده سهم بسیار عمده ای در این مورد ایفا می نمایند که تهدید بسیار عمده ای برای محیط زیست به شمار می روند که از طریق ارائه آموزش های لازم به صاحبان این مشاغل بستر لازم برای خروج این مشاغل از شهرها و انتقال به فضای مناسب با توجه نوع فعالیت حائز اهمیت بسزایی می باشد.

در شهر تهران موارد خطرناک و شیمیایی بسیار زیاد و متنوعی در مشاغل وجود دارد که ریسک بالایی را برای مناطق مختلف شهر تهران به همراه خواهد داشت. در درجه اول، شناسایی این مکان های مستعد خطر بسیار ضروری و حیاتی است. همچنین باید اولویت بر حسب میزان تأثیر ناشی از این تاسیسات برای محیط های شهری و میزان آسیب پذیری محدوده های مجاور آنها تعیین شود و ارائه راهکارهای لازم جهت انتقال این مشاغل به خارج از شهر.

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

در این تحقیق مهم ترین مسأله عبارت است از:

موثرترین موانع جلب مشارکت صاحبان مشاغل آلاینده جهت انتقال به خارج شهر کدام است و چه راه حل های برای آن وجود دارد. بی توجهی در این امر و عوامل ناشی از آن به عنوان یکی از مهمترین آلاینده های محیط زیست به علت کمیت گوناگون مواد و توسعه بی رویه شهرها ، محدودیت های وضع شده برای خدمات عمومی در شهرها و عدم تکنولوژی مناسب موجب مشکلات ویژه ای شده است که مورد توجه سیاست گذاران، برنا مه ریزان و مجریان قرار گرفته است. با وجود مشکلات زیست محیطی که در شهرها شاهد هستیم روشن است که مشاغل آلاینده سهم بسیار عمده ای در این مورد ایفا می نمایند که تهدید بسیار عمده ای بشمار می روند که از طریق ارائه آموزش های لازم به صاحبان این مشاغل بستر لازم برای خروج این مشاغل از شهرها و انتقال به فضای مناسب با توجه نوع فعالیت حائز اهمیت بسزایی می باشد.

تعاریف واژه ها

مفهوم آموزش: آموزش فرآیندی است تأثیر گذار بر رفتار که تغییراتی را در دانش، نگرش ها، ارزش ها و مهارت های مورد نیاز در جهت ارتقاء یا نیل به هدف مورد نظر، در هر زمینه ای ایجاد می کند. آموزش توام با پرورش به آماده شدن فرد برای کسب الگوهای نوین رفتاری کمک می کند. آموزش عبارت است از تجاربی که باعث تحول در متعلم می گردد.

تعریف عملیاتی : مشاغل آلاینده، به مشاغلی اطلاق می گردد که باعث ایجاد آلودگی زیست محیطی از هر نوع (هوا، آب، خاک و غیره...)موجب می شوند.

مفهوم تکنولوژی آموزشی: دانش چگونگی ایجاد شرایطی برای توانایی تغییر در رفتارهای فردی و جمعی جوامع آموزشی به کمک امکانات موجود. آموزش موثرترین ابزار و شیوه افزایش آگاهی افراد در مواجه با مسائل و معضلات جامعه است.

تعریف عملیاتی: برای تکنولوژی آموزشی سه بعد عملیاتی می توان در نظر گرفت:

الف) استفاده از رسانه ها و وسایل جدید در امر آموزش و یادگیری

ب) مجموعه روش ها و فنون ها که در طراحی، اجرا و ارزشیابی آموزشی به کار می رود.

ج) حل مسئله، که در این دیدگاه به طور کلی تکنولوژی آموزشی مجموعه روش ها و راهبردهایی است که با یک دیدگاه سیستمی به تجزیه و تحلیل و پیدا کردن و حل مشکل می پردازد.

مفهوم جلب مشارکت: انجام یک فعالیت آگاهانه با استفاده از روش ها و فنون مختلف در رابطه با موضوع یا یک طیف خاص به منظور دخیل کردن این قشر در فعالیت، در این تحقیق به معنی مجاب نمودن صاحبان مشاغل آلاینده واقع در داخل شهر می باشد.

تعریف عملیاتی: اجرای برنامه تدوین شده، مراقبت ها و عملیات اجرایی به منظور ایجاد تغییر در دید نسبت به محیط زیست شهری، بهبود حس تعلق، دست یابی به رشد مناسب، حفظ و ایجاد انگیزه در صاحبان این مشاغل.

لزوم ارائه راهکار برای رفع آلودگی های ناشی از مشاغل آلاینده

با توجه به اینکه این مشاغل هر یک حلقه های زنجیره تامین نیازها مردمند و پیامد طبیعی عرضه و تقاضا هستند، لذا تجربه نشان داده است راهکارهای مقطعی و برخوردهای قهری هر چند مشکل را در نقطه ای و برای مدت کوتاهی حل می کند، اما پس از مدت کوتاهی شاهد بروز مشکل در نقطه دیگری خواهیم بود. به عنوان مثال سازمان های مسئول در برخی کلان شهرها در مراحلی اقدام به پلمپ واحدهای آلاینده سطح شهر کرده بود اما به دلیل نبود جا و مکان مشخص و اعتراض و نارضایتی صاحبان اصناف، کارگاهها کار خود را از سر می گرفتند.

از طرفی باید توجه داشت که توانایی مالی صاحبان مشاغل آلاینده و مزاحم محدود و ناچیز می باشد و اکثر واحدها توانایی لازم جهت انتقال سریع به مجتمع های صنفی و یا شهرک های صنعتی را ندارند. لذا هر گونه طرح و برنامه جامع جهت ساماندهی مشاغل مزاحم مستلزم در نظر گرفتن منافع کوتاه مدت و بلند مدت صاحبان اصناف و بستر سازی جهت مشارکت آنها می باشد.

بر اساس مشکلات فوق در امر انتقال واحدهای تولیدی، تا حد ممکن باید به دنبال بهینه کردن وضعیت این مشاغل جهت کاهش آلودگی ها و سایر معضلات بود تا امکان ادامه فعالیت آنها میسر گردد که خود نیازمند برنامه ریزی مفصل و تعیین شاخص ها و معیارهای ارزیابی دقیق می باشد.

فعالیت های صنعتی، از یکسو به طور مستقیم و غیر مستقیم با حیات شهر و توسعه شهری لازمه دارد و از سوی دیگر، باعث تغییرات وسیعی در شرایط محیط زیست و محیط اجتماعی شهر می شود. امروزه این اصل، مورد پذیرش عموم قرار گرفته که حذف و طرد کامل صنایع از شهر نه کاری درست و نه حتی عملی است- اما از طرف دیگر، استقرار صنایع به گونه ای داخل حاشیه و بیرون شهر لازم به نظر می رسد که علاوه بر تأمین نیازهای شهروندان، کمترین آسیب و زیان را برای شهر و شهروندان در بر داشته باشد.