پروژه نقش تولید پراکنده و همزمان در صنعت برق تجدید ساختار شده

چکیده:

در دو دهه اخیر، تکامل تکنولوژی تولیدات پراکنده (DG)، تجدید ساختار صنعت برق و بوجود آمدن بازارهای آزاد رقابتی، تغییر نگرش اقتصادی پیرامون این تولیدات، ملاحظات زیست محیطی و… موجبات علاقه مجدد تولید پراکنده را فراهم نموده است. هم اکنون در ایران، همزمان با حرکت به سوی تجدید ساختار صنعت برق و برای همسو بودن با این مهم، استفاده از تولید پراکنده و همچنین استفاده از سیستم های تولید همزمان به ویژه در سال های اخیر مطرح گردیده است. از طرفی بکارگیری سیستم های تولید همزمان (CG) باعث افزایش بیشتر راندمان نیروگاه ها و همچنین کاهش سطح آلاینده های منتشره از آن ها گشته است.

ورود تولیدات پراکنده و سیستم های تولید همزمان به بازارهای برق، ملاحظات بسیار مهمی را بوجود آورده است که بررسی آن ها در قالب یک سمینار ضروری می نماید. امید است در این سمینار به بررسی نقش سیستم های تولید پراکنده و تولید همزمان در صنعت برق تجدیدساختاریافته و بازارهای رقابتی کامل پرداخته شود.

براین اساس ابتدا مقدمه ای پیرامون مباحث مورد نظر در این سمینار آورده شده است. در فصل اول مروری بر تجدیدساختار صنعت برق و ویژگی های بازارهای تجدید ساختاریافته خواهیم داشت. سپس در فصل دوم انواع تولیدات پراکنده مورد بررسی قرار میگیرد. در فصل سوم، سیستم های تولید همزمان مطالعه می گردد. در فصل چهارم نقش تولید پراکنده و سیستم های تولید همزمان در بازارهای تجدیدساختار یافته مورد بررسی قرار خواهد گرفت. عنوان فصل پنجم، بازار برق ایران و حرکت به سمت تجدیدساختار و گسترش و توسعه سیستمهای تولید همزمان و تولیدات پراکنده میباشد و در فصل آخر نیز به نتیجه گیری مباحث بررسی شده در فصل های قبل، پرداخته میشود.

فهرست سرفصل مطالب

چکیده

مقدمه

فصل اول: مروری بر تجدیدساختار وبازارهای تجدیدساختار یافته

فصل دوم: تولید پراکنده

فصل سوم: انواع تکنولوژیهای تولید همزمان و سیستمهای تولید همزمان برق و حرارت

فصل چهارم: نقش DG و CG در صنعت برق تجدیدساختار یافته

فصل پنجم: تولید پراکنده، تولید همزمان و بازار برق ایران

فصل ششم: نتیجه گیری و پیشنهادات

منابع و مآخذ

چکیده انگلیسی

**********************

بخشهایی از متن فصول

مروری بر تجدید ساختار و بازارهای تجدید ساختار یافته

ضرورت تجدید ساختار

در اکثر سال های قرن بیستم، زمانی که مصرف کنندگان قصد داشتند برق خود را خریداری نمایند، گزینه ای پیش رو نداشتند. آن ها می بایست انرژی الکتریکی خود را از شرکت برق می خریدند که انحصار عرضه برق را در منطقه ای که این مصرف کننده در آن واقع بود، در اختیار داشت. برخی از این شرکت های برق، دارای ساختار یکپارچه و عمودی بودند، بدین معنا که آن ها انرژی الکتریکی را تولید کرده، آن را از نیروگاه به مراکز بار منتقل و بین مصرف کنندگان اختصاصی توزیع می کردند. در سایر موارد شرکت برقی که از طرف مصرف کنندگان برق را خریداری کرده بود، فقط مسئولیت فروش و توزیع آن را در یک منطقه محلی عهده دار بود. در بعضی مناطق دنیا این شرکت های برق به صورت خصوصی اداره می شدند، در حالی که در سایر کشورها، این شرکت ها به صورت عمومی و یا آژانس های دولتی بودند. صرفنظر از نوع مالکیت و ساختار عمودی، انحصار جغرافیایی نیز در صنعت برق امری معمول بوده است. مدل ذکر شده را مدل انحصاری با ساختار یکپارچه عمودی گویند که نمایانگر شرکت های برق با ساختار سنتی، می باشد. از طرفی در این شرکت ها، انحصار طبیعی (Scale of Economy) به مفهوم تعیین قیمت بر اساس هزینه ها و پرداخت هزینه همه خدمات در یک تعرفه از دید اقتصادی نیز وجود دارد.

از طرفی نظارت و تنظیم قوانین در ساختار سنتی صنعت برق به این معنی است که دولت قوانین و مقرراتی را برای محدود کردن فعالیت و یا چگونگی انجام فعالیت شرکت یا صنعت، تنظیم می نماید.

...

تولید پراکنده

مقدمه

با گسترش روزافزون مصرف برق در جهان و نیز حرکت کشورها به سمت آزادسازی بازارهای برق، کاربرد نیروگاه های تولید پراکنده رشد بسیاری داشته است. از ابتدای دهه 1990 که موتورهای رفت و برگشتی و توربین های گازی در مجاورت شبکه های برق، به عنوان پشتیبان (ذخیره) ساخته شدند، استفاده از تولید پراکنده سالانه با رشدی در حدود 7 درصد مواجه بوده است. چنانچه از تولید پراکنده در بار پیک استفاده گردد، منحنی بار مصرفی شبکه هموارتر خواهد شد.

تولید پراکنده در ایالات متحده و اروپا به عنوان یک راه حل ممکنِ فنی- اقتصادی، برای تولید کنندگان و نیز مصرف کنندگان شناخته شده است و در اکثر کشورها، تولید پراکنده در حدود 10 درصد از ظرفیت نصب شده تولید انرژی الکتریکی را شامل می شود. لازم به ذکر است در کشورهایی مانند هلند و دانمارک این مقدار به بیش از 30 الی 40 درصد ظرفیت نصب شده تولید می رسد. در استرالیا پیش بینی می شود تا سال 2010 ،حدود 78 درصد برق این کشور از این راه تولید گردد.

مطالعه دیگری نشان می دهد تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر در اروپا از میزان 13.9% در سال 2001 به حدود 32% در سال 2010 افزایش می یابد. بر طبق مطالعات دیگر پیش بینی می شود کل ظرفیت تولید پراکنده جهان از 20 گیگاوات در سال 2001 به حدود 300 گیگاوات در سال 2010 خواهد رسید.

در این فصل ابتدا به تعاریف تولید پراکنده پرداخته، سپس با عنایت به علل رویکرد به تولید پراکنده و انواع دسته بندی های تولید پراکنده به بررسی مزایا و معایب تولید پراکنده پرداخته می شود وسپس در ادامه، انواع تکنولوژی های تولید پراکنده مرور می گردد.

...

انواع تکنولوژی های تولید همزمان و سیستم های تولید همزمان برق و حرارت

مقدمه

تولید همزمان برق و حرارت یک روش صرفه جویی انرژی است که در آن برق و حرارت بطور همزمان تولید میشوند. حرارت حاصل از تولید همزمان میتواند بمنظور گرمایش ناحیهای یا همان District heating یا در صنایع فرآیندی مورد استفاده قرار گیرد.

فرآیند تولید همزمان میتواند بر اساس استفاده از توربینهای گاز، توربینهای بخار یا موتورهای احتراقی بنا نهاده شود و منبع تولید انرژی اولیه نیز شامل دامنه وسیعی است که می تواند سوختهای فسیلی، زیست توده، زمین گرمایی یا انرژی خورشیدی باشد. گرمایش ناحیهای شامل سیستمی است که در آن حرارت بصورت متمرکز تولید و به تعدادی مشتری فروخته می شود. این کار با استفاده از یک شبکۀ توزیع که از آب داغ یا بخار بعنوان حامل انرژی حرارتی بهره میبرد، انجام می پذیرد. شکل (3-1) شمای یک سیستم بازیافت و انتقال حرارت را نشان می دهد.

در این فصل ابتدا کلیت ساختار CHP به طور مختصر مورد بررسی قرار می گیرد، سپس مهمترین تکنولوژی های CHP ، معرفی شده و مزایا و معایب هر یک بیان می گردد و به این ترتیب مقایسه ای بین آن ها انجام می گیرد.

...

نقش DG و CG در صنعت برق تجدید ساختار یافته

مقدمه

در فصول قبل، به تعریف و بررسی تجدید ساختار و بازار برق، تولید پراکنده و مزایا و مسائل آن و تولید همزمان پرداخته شد. حال می بایست نقش تولید پراکنده و تولید همزمان را در صنعت برق تجدید ساختار یافته را مورد بررسی قرار داد. به طور کلی پیشرفت تکنولوژی های تولید پراکنده، محدودیت به لحاظ ساختن خطوط انتقال جدید، افزایش تقاضای مصرف کنندگان جهت تهیه برق با قابلیت اطمینان بالا و ایمن، افزایش بازده سیکل های تولید حرارت با حضور سیستم های نوین تولید همزمان، افزوده شدن نگرانی های زیست محیطی و برخی دیگر از مسائل، کشورهای دنیا را به سمت استفاده بیشتر از تولیدات پراکنده به همراه سیستم های تولید همزمان، برده است. ازین رو برای برطرف نمودن مسائل و مشکلات ذکر شده، گسترش و توسعه تولید پراکنده امری اجتناب ناپذیر است. از طرفی آزادسازی بازارها و تجدیدساختار صنعت برق کشورها، خود بستری برای تحقق این امر محسوب می شود. از طرفی باید در نظر گرفت که تولیدات پراکنده بصورت چشمگیری به تحقق مرحله چهارم روند تجدید ساختار در کشورها، که همان خصوصی سازی است، کمک می نمایند. ساخت نیروگاه های مقیاس کوچک تولید پراکنده نیاز کمتری به سرمایه گذاری به نسبت نیروگاه های بزرگ دارد و از طرفی، تعداد شرکت کنندگان و سرمایه گذاران بازار را نیز افزایش می دهد. با تجدید ساختار بازار و نیز گسترش بازار رقابتی، مشتریان نسبت به قابلیت اطمینان تأمین برق مورد نیاز خود هشیارتر شده اند. لذا تولید کنندگان نیز به دنبال راه حل هایی برای افزایش قابلیت اطمینان برق تولیدی خود می باشند که DG یکی از راه حل های مناسب خواهد بود.

آزاد کردن بازارهای انرژی عمده فروشی و خرده فروشی منجر به افزایش انتخاب مشترکین و ارائه پیشنهادات جدید خرید توسط نهادهای غیردولتی و خصوصی خرده فروشی شده است. با رشد و بهبود فن آوری های تولید پراکنده، تولیدات ارزان تر و متنوع تری به انتخاب مشترکین افزوده شده است. ازین رو بکارگیری برنامه های بلند مدت برای بکارگیری تولیدات پراکنده از جمله بهترین گزینه های پیش روی شرکت های برق و گاز می باشد.

...

تولید پراکنده، تولید همزمان و بازار برق ایران

مقدمه

تجدید ساختار برق ایران، ارتقاء فن آوری و همچنین مطرح شدن موضوع تولید همزمان انرژی الکتریکی و حرارتی (CHP) در مجتمع های بزرگ مسکونی، صنعتی و تجاری و معاملات دو جانبه انرژی برق ، امکان احداث نیروگاه های تولید پراکنده را توجیه پذیر نموده است و هم اکنون این موضوع به عنوان سر فصل جدیدی در برنامه ریزی کلان صنعت برق قرار گرفته است.

تا قبل از بحث تجدید ساختار صنعت برق در ایران، نیروگاه ها عمدتاً متمرکز بوده وشرکت های برق منطقه ای هم به عنوان مالک نیروگاه ها وهم به عنوان مالک شبکه انتقال و توزیع مطرح میشدند لکن مهمترین اتفاقی که در سال های اخیردرساختار جدید صنعت برق ایران روی داده این است که وابستگی نیروگاه ها در ساختار افقی به شبکه توزیع و انتقال در حال از بین رفتن است. علیرغم این که حق ترانزیت برای شبکه های انتقال مبلغ بالایی را در بر می گیرد، لکن امکان عدم پرداخت آن (حق ترانزیت) وجود ندارد اما برای این موضوع با مطرح شدن اتصال نیروگاه به شبکه توزیع، عملاً نیاز به پرداخت حق ترانزیت نمی باشد .

هم اکنون در کشورمان، تولید برق از طریق نیروگاه های محلی مقیاس کوچک تولید پراکنده، به عنوان یکی از راهکارهای اساسی برای توسعه رکن چهارم تجدید ساختار صنعت برق از اهمیت بسیاری برخوردار است. در ساختار جدید، بازار برق ایران وارد موضوع خرده فروشی می گردد. یعنی مؤسسات وشرکت هایی ایجاد خواهند شد که مردم مبادرت به خرید برق از آن ها می کنند یا به عبارتی توزیع کنندگان محلی برق ایجاد می شوند در صورتی که در ساختار گذشته ، صرفاً نیروگاه های بزرگ این فعالیت را انجام می دادند. از طرفی واضح است اگر تولید کنندگان محلی تولید پراکنده وجود داشته باشند، امکان خرده فروشی برق نیز راحت تر فراهم می گردد .

احداث این نیروگاه ها قطعاً به بحث راه اندازی بازار خرده فروشی کمک خواهد کرد و از سوی دیگر با راه اندازی نیروگاه های تولید پراکنده، به دلیل نیاز به سرمایه گذاری کمتر نسبت به نیروگاههای بزرگ، سرمایه گذاران زیادتری دراحداث این نیروگاه ها جذب خواهند شد.

...